Tư liệu thuyết minh về tháp Ponagar

Cách trung tâm thành phố Nha Trang khoảng 2km về phía bắc, thuộc tỉnh Vĩnh Phước, có khu tháp bà Ponagar là một quần thể tháp với lối kiến trúc độc đáo của dân tộc Chăm, được xây dựng và tu bổ qua nhiều thời kỳ Cù Lao - một trong những di tích lịch sử và văn hoá nổi tiếng nơi đây. Tháp Po Nagar nằm ngay chân cầu Xóm Bóng, đầu đường Hai Tháng Tư, được nhiều du khách trong nước và quốc tế biết đến. Đến đây du khách sẽ hòa mình vào văn hóa Champa, ngoài việc tìm hiểu về lịch sử, kiến trúc, tâm linh, du khách còn có dịp thưởng thức những vũ điệu Chăm-pa do đội múa dân tộc Chăm biểu diễn. Những vũ điệu Chăm-pa làm đắm say du khách cùng truyền thuyết về nàng Thiên Y Ana xinh đẹp đã từ bỏ thượng giới xuống trần gian dạy dân cày cấy, kéo vải dệt sợi, thoát khỏi cuộc sống đói nghèo, tạo cho họ ấn tượng đẹp khi đến với nơi tôn kính này.

Nữ vương Po Nagar - Yan Pu Nagara, còn được gọi là Bà Đen hay Thiên Y Thánh Mẫu Ana - là vị nữ thần được tạo nên bởi áng mây trời và bọt biển, người tạo dựng ra trái đất, sản sinh gỗ quí, cây cối và lúa gạo. (Tư liệu thuyết minh về tháp Ponagar)

Tháp Po Nagar gồm 3 tầng, đi từ dưới lên trên. Tầng đầu tiên là tầng ngang mặt đất là ngôi tháp cỗng nhưng ngày nay không còn nữa chỉ còn những bậc thang đá để lên tầng giữa. Tầng tiếp theo là nhà khách hay gọi là nhà tĩnh tâm (Mandapa), là nơi dành cho khách hành hương nghĩ ngơi hoặc chuẩn bị lễ vật. Tầng này dài 20m, rộng 15m, hiện chỉ còn hai dãy cột chính bằng gạch hình bát giác, mỗi bên 5 cột có đường kính hơn 1 mét và cao hơn 3 mét. Ở hai bên các dãy cột lớn có 12 cột nhỏ và thấp hơn, tất cả lại nằm trên một nền bằng gạch cao hơn 1 mét. Trên thân các cột lớn có các lỗ mộng, khoét sâu vào thân cột , đối xứng ngang bằng với đỉnh của các cột nhỏ. Tư liệu thuyết minh về tháp Ponagar Từ tầng giữa này, lại có một dãy bậc thang bằng gạch dốc hơn dẫn lên tầng trên cùng. Tầng cuối cùng cũng là tầng cao nhất, là nơi có những ngôi tháp được xây dựng theo kiểu Chăm, gạch xây rất khít mạch, không nhìn thấy chất kết dính. Lòng tháp rỗng tới đỉnh, cửa tháp quay về hướng đông. Đến đây, du khách sẽ khám phá nghệ thuật điêu khắc Chămpa được chạm trổ công phu. Ngay cổng chính là tượng Nữ thần Durga đang nhảy múa giữa hai nhạc công. Trên đỉnh các trụ, thường đặt gạch trang trí hoa văn hình vòm tháp, trông như chiếc tháp nhỏ đặt lên một tháp lớn. Trên thân tháp còn có nhiều tượng và phù điêu bằng đất nung, trong đó có hình Po Nagar, thần Tenexa, các tiên nữ, các loài thú: nai, ngỗng vàng, sư tử, những vũ công, người chèo thuyền, xay gạo hay đi săn với cung tên.

Tháp Po Nagar (tiếng Chăm có nghĩa là Mẹ Xứ Sở) – tháp Bà là tháp thờ chính lớn nhất, nằm ở dãy trước, cao khoảng 23m. Tháp có 4 tầng, mỗi tầng đều có cửa, tượng thần và hình thú bằng đá, ở 4 góc có 4 tháp nhỏ. Các tháp khác thờ: thần Siva là một trong ba vị thần tối cao của Ấn Độ giáo, thần Sanhaka, thần Ganeca - con trai thần Siva. Tư liệu thuyết minh về tháp Ponagar

Tháp Bà là nơi lưu lại nhiều bia ký cổ của người Chăm theo các sự kiện như: chuyện tháp bị giặc biển đốt phá năm 774, xây dựng tượng thần Sri Satya Mukhalinga vào năm 784, vua Vikrantavarman III ghi lại công lao xây dựng của các tiên vương, vua Vikrantavarman II ghi các lễ vật dâng cúng chư thần, vua Indravarman II dựng pho tượng Bhagavati (tức Po Nagar) bằng vàng vào năm 918.

Hãy đến với Tháp Po Nagar để khám phá những tuyệt tác của người xưa và hòa mình vào nét văn hóa cổ và đặc sắc của riêng người Chăm.